🧠 ทำความเข้าใจพื้นฐาน: ไฟดับ-เน็ตล่ม ส่งผลต่อ Bitcoin แค่ไหน?

• หากแค่ไฟดับในพื้นที่หรือประเทศของคุณ ระบบ Bitcoin ยังทำงานได้ตามปกติ เนื่องจาก Bitcoin Network ไม่ได้ขึ้นอยู่กับแค่โทรศัพท์หรืออินเทอร์เน็ตของคุณที่บ้านเท่านั้น มันคือ เครือข่ายทั่วโลก มีโหนด (Nodes) และนักขุด (Miners) อยู่ทั่วโลก เชื่อมต่อกันตลอดเวลา สิ่งที่หายไป คือ “ความสามารถของคุณ” ในการเชื่อมต่อกับเครือข่าย Bitcoin ผ่านไฟฟ้าและอินเทอร์เน็ต ซึ่งเมื่อไฟ/เน็ตกลับมาก็จะกลับมาใช้งานได้ทันที
• แต่ถ้าเป็น Extreme Case เช่น ไฟดับ-เน็ตดับพร้อมกันทั้งโลก ระบบ Bitcoin ก็อาจจะหยุด “ชั่วคราว” แต่ไม่พังไปไหน พอระบบกลับมาโหนดก็จะ sync ต่อ และธุรกรรมจะดำเนินต่อเหมือนเดิม

อย่างไรก็ตามส่วนใหญ่เหตุการณ์แบบนี้มักจะเกิดแค่ในระดับจังหวัดหรืออย่างมากก็ระดับประเทศแบบที่สเปน/โปรตุเกสเจอที่โอกาสเกิดขึ้นน้อยมากๆ ซึ่งหากเกิดขึ้นมา หน่วยงานต่างๆ ต้องทำทุกวิถีทางเพื่อให้ทุกอย่างกลับมาเป็นปกติเร็วที่สุดเนื่องจากการที่ไฟดับ-เน็ตล่ม ไม่ได้ส่งผลแค่การใช้งาน Bitcoin ของคนในประเทศนั้นๆเท่านั้น แต่ส่งผลต่อแทบทุกอุตสาหกรรมในประเทศที่แก้ปัญหาช้าเท่าไหร่ก็ยิ่งมีความเสียหายมากขึ้นเท่านั้น

ส่วน Extreme Case ที่ดับพร้อมกันทั้งโลกนั้นความเป็นไปได้ยิ่งน้อยมากๆจนแทบจะเป็นไปไม่ได้ด้วยเหตุผลหลายอย่าง เช่น

• การบริหารความเสี่ยงเรื่องพลังงานในแต่ละประเทศมีความแตกต่างกัน แทบจะเป็นไม่ได้ที่จะล้มเหลวพร้อมกัน

• ถ้าเป็นการโจมตีทาง Cyber ก็เป็นไปไม่ได้ที่จะสามารถโจมตีทุกประเทศทั่วโลกได้ในครั้งเดียว ประเทศที่โจมตีก็ยังคงต้องมีไฟฟ้าใช้
• ทุกวันนี้เรามีพลังงานจากหลากหลายแหล่ง โดยเฉพาะพลังงานสะอาดอย่างเช่น พลังงานแสงอาทิตย์ ที่สามารถนำมาใช้ที่บ้านโดยไม่ต้องขึ้นกับโรงไฟฟ้า

อาจเหลือกรณีเดียวคือสงครามโลกแบบรุนแรงที่ทุกประเทศโจมตีกันจนไม่เหลือซาก ถึงตอนนั้นชีวิต อาหาร และปืน น่าจะสำคัญที่สุด แต่ Bitcoin ที่ตอนนี้มี Node อยู่บนดาวเทียมที่ใช้ไฟจากแสงอาทิตย์ก็อาจจะรอดจากเหตุการณ์นั้นและรอวันที่คนจะกลับมา Connect เพื่อทำให้ระบบกลับมาใช้งานเป็นปกติอีกครั้ง ซึ่งสิ่งสำคัญที่สุดที่จะทำให้ Bitcoin ของเราปลอดภัยก็คือ “Seed Phrase/Private Key” ของเรานั่นเอง

แล้วถ้าเราอยากใช้งาน Bitcoin ในช่วงที่ “ไฟดับ” หรือ “ไม่มีอินเทอร์เน็ต” มีวิธีไหนบ้าง ?

🔥 วิธีเตรียมตัว-ใช้งาน Bitcoin ในกรณี “ไฟดับ” หรือ “ไม่มีอินเทอร์เน็ต”

1. ใช้ Bitcoin ผ่านดาวเทียม 📡🛰️ เช่น Blockstream Satellite

บริษัท Blockstream มีบริการส่งข้อมูล Bitcoin Blockchain ผ่านดาวเทียม คุณแค่ต้องมีอุปกรณ์รับสัญญาณดาวเทียม เช่น จานดาวเทียมเล็กๆ + Receiver ต่อเข้ากับคอมฯ หรือ Raspberry Pi และซอฟต์แวร์สำหรับดาวน์โหลดและส่งข้อมูลธุรกรรม เช่น Blockstream Satellite Kit เท่านี้คุณก็จะสามารถใช้งาน Bitcoin ได้โดย “ไม่ต้องมีอินเทอร์เน็ตเลย”

2. ใช้ Mesh Network

Mesh network คือ การส่งข้อมูลข้ามอุปกรณ์ใกล้เคียงกันโดยตรงโดยไม่ต้องผ่านอินเทอร์เน็ต ตัวอย่างเช่น Locha Mesh, goTenna คนที่อยู่ในรัศมีใกล้ๆ กันสามารถส่งธุรกรรม Bitcoin ให้กันได้ ธุรกรรมจะถูกส่งต่อกันเป็นทอดๆ จนกว่าจะไปถึงโหนดที่มี Internet เชื่อมต่อ

3. ส่ง Bitcoin ผ่าน SMS หรือวิทยุ

ในบางพื้นที่ที่เน็ตล่มบ่อย มีการพัฒนาวิธี ส่งธุรกรรม Bitcoin ผ่าน SMS หรือ วิทยุคลื่นสั้น โดยมีหลักการคือ เข้ารหัสธุรกรรม Bitcoin เป็น “ข้อความตัวอักษร” (Hex) และส่งข้อความไปยัง gateway ที่มีเน็ต → gateway ช่วย broadcast ธุรกรรมให้ ตัวอย่างโปรเจกต์ที่เคยทำคือ SMSPushTX, TxTenna

วิธีนี้สามารถใช้ได้แม้มีแค่โทรศัพท์มือถือเครื่องเก่า ไม่ต้องการอินเทอร์เน็ตเลย และส่งได้แม้ไฟดับ (ถ้ายังหาสัญญาณมือถือและแบตได้)

จากวิธีหลายๆอย่างที่เขียนมา Internet ดูจะสำคัญน้อยที่สุดสำหรับการใช้งาน Bitcoin เพราะเดี๋ยวนี้ก็มี Internet จากดาวเทียมอย่างเช่น Starlink แล้ว เพียงแค่ต้องมีการเตรียมการไว้ก่อนเท่านั้น 

ส่วนเรื่องที่สำคัญกว่าก็คือ “ไฟฟ้า” ที่ถ้าไม่มีไฟฟ้าก็อาจจะใช้งานโทรศัพท์ คอมพิวเตอร์ ตัวรับสัญญาณดาวเทียม อะไรไม่ได้เลย ซึ่งทางแก้และเตรียมตัวก็มีหลายทางเช่น

• การติดตั้ง Solar Cell
• Thermoelectric Generator (TEG): แปลงความร้อนากเตา, เทียน, แคมป์ไฟ แปลงเป็นไฟฟ้า
• Hand Crank Generator: หมุนเองได้ด้วยมือ ขนาดเล็กพกพาได้ แต่ได้ไฟน้อย
• Bicycle Generator: ใช้การปั่นจักรยานหมุนไดนาโม → แปลงเป็นไฟฟ้า
• Fuel-based Generator: ใช้เบนซิน / ดีเซล / แก๊ส ไปปั่นเครื่องยนต์เพื่อผลิตไฟฟ้า

แม้เราจะไม่มีวันรู้แน่ว่าจะเกิดเหตุการณ์ระดับไฟดับ-เน็ตล่มอีกเมื่อไหร่ หรือรุนแรงแค่ไหน แต่สิ่งที่เราทำได้คือ “เตรียมตัว” ให้พร้อมไว้เสมอ คนที่มี Bitcoin เก็บไว้เยอะ การเตรียมตัวที่ใช้เงินเพียงเล็กน้อยเพื่อปกป้องระบบที่เก็บความมั่งคั่งของตนเองไว้ก็ดูจะเป็นเรื่องที่สมเหตุสมผลเหมือนกับกรณีการตัดสินใจซื้อ Hardware Wallet ที่ยอมเสียเงินไม่กี่พันบาทเพื่อปกป้องเงินหลักล้านนั่นเอง

‍